Paygambar masjidi ﷺ (Masjid Nabawi)

Kirish

Masjid an-Nabaviy — Payg‘ambar Muhammad ﷺ masjidi — yer yuzidagi eng muqaddas joylardan biri va Madinaning yuragidir. Makkadan keyin aynan shu yerga millionlab ziyoratchilar ruhiy osoyishtalikni his etish, Haj yoki Umradan so‘ng hordiq chiqarish va Alloh bilan bog‘ini mustahkamlash uchun keladilar.

Bu masjidga tashrif — shunchaki diniy voqea emas, balki qalbni tinchlik, tavozu va shukronalik bilan to‘ldiradigan noyob tajriba. Bu yerda har bir qadam Payg‘ambar ﷺning oliyvor vazifasini eslatadi, har bir namoz esa Zotning rahmatiga yaqinlashish imkonidir.

Masjid an-Nabaviy — Islomda Makkadagi Al-Masjid al-Haromdan keyingi ikkinchi eng ulug‘ maskan. Payg‘ambar ﷺ aytdilar:

Mening masjidimda o‘qilgan bir namoz — Masjid al-Haromdan tashqari — boshqa istalgan masjiddagi mingta namozdan yaxshidir.

(Sahih al-Buxoriy, hadis №1190)

Masjid an-Nabaviyning tarixi va ahamiyati

Payg‘ambar ﷺ Makkadan Madinaga hijrat qilganlaridan so‘ng, 622-yilda ushbu masjid qurildi. Dastlabki toshlarni bevosita Payg‘ambar ﷺ o‘zlari va sahobalari qo‘yganlar. Avvaliga bino juda sodda edi — pishirilmagan g‘isht devorlar, xurmo shoxlaridan tom va loy pol. Vaqt o‘tishi bilan masjid tobora kengayib, bugungi kunda dunyodagi eng ulug‘ islomiy majmualardan biriga aylandi.

Bu yerda Payg‘ambar Muhammad ﷺning muborak qabrlaridan tashqari, ikki buyuk sahoba — Abu Bakr (r.a.) va Umar ibn al-Xattob (r.a.)ning qabrlaridan ham joy olgan. Masjidning ushbu qismi **«Rawza ash-Sharifa»** yoki **«Jannat bog‘i»** deb ataladi. Payg‘ambar ﷺ aytdilar:

Uyim bilan minbarim oralig‘i — Jannat bog‘laridan biridir.

(Sahih al-Buxoriy, hadis №1196)

Asrlar davomida masjid islom ilmi, iymon va birodarlik markazi bo‘lib kelgan. Bugun Masjid an-Nabaviy — nafaqat namoz joyi, balki islom merosi, tinchlik va mehmondo‘stlik timsoli. Ichki bezakda zamonaviy arxitektura va qadimiy ruh uyg‘unlashgan: marmar ustunlar, oltin naqshlar, yumshoq gilamlar va nafis yoritish ulug‘vorlik va ixlos tuyg‘usini uyg‘otadi.

Masjid an-Nabaviyning asosiy qismlari va ularning ma’naviy ma’nosi

1. Rawza ash-Sharifa (Riyod ul-Janna — Jannat bog‘i)

Rawza — Payg‘ambar ﷺning qabrlari bilan u zotning minbari oralig‘idagi qism. U yer yer yuzidagi eng barakali maskanlardan sanaladi. Payg‘ambar ﷺ bu joy Jannatning bir bo‘lagi ekanini aytganlar va bu yerda o‘qilgan namozning savobi alohida ulug‘dir.

Rawzaning belgiları:

• Yashil gilam bilan qoplangan
• Oltin panjaralar bilan o‘ralgan
• Kirish tartibi jadval asosida va maxsus navbat orqali bo‘ladi

Rawzada namoz o‘qish — har bir ziyoratchining orzusi. Bu yerda ikki rakat nafl namoz o‘qish va chin dildan duo qilish tavsiya etiladi.

2. Payg‘ambar Muhammad ﷺning qabrlari

Rawzaga ro‘para muqaddas xona joylashgan bo‘lib, unda Payg‘ambar ﷺning muborak qabrlari, u zotning yonlarida esa ikki yaqin sahobalari joylashgan:

• Abu Bakr as-Siddiq (r.a.)
• Umar ibn al-Xattob (r.a.)

Ziyoratchilar bu joyga yaqinlashib, Payg‘ambar ﷺga hurmat bilan salom yo‘llaydilar. Bu — dunyoviy duolar qilinadigan joy emas, balki Allohning Rasuli ( ﷺ )ga bo‘lgan muhabbat va minnatdorlikni izhor etadigan maskandir.

Quyidagicha salom berish tavsiya etiladi: “Assalomu alayka, yo Rasulalloh”, “Assalomu alayka, yo Abu Bakr”, “Assalomu alayka, yo Umar”.

3. Payg‘ambar ﷺning minbari

Minbar — Payg‘ambar ﷺ musulmonlarga murojaat qilgan, nasihat va juma xutbalarini o‘qigan joy. Bugun u oltin bezaklar bilan ziynatlangan bo‘lib, ziyoratchilar unga chuqur hurmat bilan boqadilar.

4. Yashil gumbaz

Yashil gumbaz — Masjid an-Nabaviyning ramzi. Uning ostida Payg‘ambar ﷺning qabrlari joylashgan. Gumbaz uzoqdan ko‘rinadi va arxitektura belgisidir.

5. Namoz zallari va zamonaviy kengaytmalar

Zamonaviy masjid quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Keng, gilamli va konditsionerli ichki zallar
• Hovlida soyani ta’minlovchi ochiluvchi ulkan soyabonlar
• Yoz mavsumi uchun havo sovitish zonalari
• Avtomatlashtirilgan ovoz va yoritish tizimlari

6. Ayollar zonalari

Ayollar uchun maxsus hududlar ajratilgan:

• Alohida kirish eshiklari
• Rawzaga tashrif uchun alohida jadval
• To‘liq qulaylik va xavfsizlik

Ayollar ham Rawzaga tashrif buyurishlari mumkin, ammo faqat o‘zlari uchun belgilangan va har kuni yangilanadigan jadval asosida.

7. Tashqi hovli va soyabonlar

Masjid hovlisi quyosh issig‘ida ochilib-yopiladigan ulkan soyabonlar bilan qoplangan. Ular ziyoratchilarni himoya qiladi va ochiq havoda namoz o‘qish uchun qulay muhit yaratadi.

8. Masjid an-Nabaviy kutubxonasi

Masjid hududida dunyodagi eng yirik islomiy kutubxonalardan biri faoliyat ko‘rsatadi. Bu yerda qo‘lyozmalar, hadis, tafsir, fiqh kitoblari va tarixiy hujjatlar saqlanadi.

Muqaddas joylarning har biri nafaqat me’moriy, balki chuqur ma’naviy ma’noga ega. Masjidga tashrif ziyoratchiga Islom ulug‘vorligini anglash va Payg‘ambar ﷺ hayoti hamda Sunna bilan bog‘lanishni his etishga yordam beradi.

Rawzaga (Riyod ul-Janna) qanday kirish mumkin

Rawza ash-Sharifa — “Jannat bog‘laridan bir bog‘” sifatida mashhur muqaddas qism bo‘lib, bu yerda o‘qilgan namozning savobi bir necha barobar ziyoda bo‘ladi. Rawzaga kirish qat’iy tartibga solingan, ayniqsa Umra va Haj mavsumida.

1. Umumiy tashrif qoidalari

Kirish faqat ruxsatnoma bilan, **Nusuk** (Tawakkalna Services) tizimi orqali amalga oshiriladi — ziyoratchi tashrif vaqtini oldindan bron qilishi shart.

• Nazorat masjid xodimlari tomonidan olib boriladi.
• Kirish faqat belgilangan vaqtga muvofiq.
• Oldindan (30–40 daqiqa) kelib, navbatda turish kerak.

2. Rawzaga tashrif jadvali

Erkaklar uchun:

Tashrif bomdod (Fajr)dan so‘ng boshlanib, xufton (Isha)gacha davom etadi. Eng osoyishta payt: Isha’dan keyin va Tahajjudgacha (kechasi, ziyoratchilar kamroq bo‘lganda).

Ayollar uchun:

Tashrif faqat alohida soatlarda mumkin. Odatda uchta interval: Fajr’dan keyin, Zuhr’dan keyin, Isha’dan keyin. Kirish alohida ayollar darvozalari orqali amalga oshiriladi.

Vaqt mavsumga qarab (Ramazon, Haj) o‘zgarishi mumkin — Nusuk ilovasi orqali yoki masjid xodimlaridan har kuni tekshirib borish tavsiya etiladi.

3. Qanday bron qilinadi (Nusuk ilovasi)

1. Nusuk (Tawakkalna Services) ilovasini o‘rnating.
2. Pasport yoki iqama raqami orqali tizimga kiring.
3. “Visit Rawdah” → “Madinah”ni tanlang.
4. Sana va vaqtni belgilang.
5. QR-kodli elektron ruxsatnomani oling. Bronsiz kirish mumkin emas.

4. Kirish qanday o‘tadi

Ziyoratchilar guruh-guruh bo‘lib yo‘lak orqali Rawzaga yo‘naltiriladi. Sizda 1–3 daqiqa vaqt bo‘ladi: 2 rakat nafl namoz o‘qish va duo qilish uchun. Vaqtni yo‘qotmaslik uchun niyat va duoingizni oldindan tayyorlab qo‘ying.

5. Muvaffaqiyatli tashrif uchun eng yaxshi maslahatlar

• Oldinroq keling, navbatda sokin kuting.
• Qo‘riqchilar bilan tortishmang.
• Muloyim va xushmuomala bo‘ling — bu Payg‘ambar ﷺ Sunnatlaridandir.
• Ayollar o‘z intervalining boshida kelishlari ma’qul.

Agar kira olmasangiz ham, duo qilishda davom eting — Alloh niyatingizni ham yozadi.

Rawza ichida nimalar deyish mumkin

2 rakat nafl o‘qish mumkin, so‘ng: mag‘firat so‘rash, Umra va Haj qabul bo‘lishini so‘rash, ota-ona va oila uchun duo qilish, butun Ummaga duo qilish.

“Ey Alloh, menga O‘zingning rahmating darvozalarini och va bu muborak maskanda ibodatimni qabul qil.”

Masjid an-Nabaviydagi odob-qoidalar va ruhiy etiket

Masjid an-Nabaviy — shunchaki masjid emas, balki Allohning Rasuli ﷺning muborak siymolari yotgan joy. Ziyoratchi Sunnaga asoslangan maxsus odobni saqlashi lozim.

1. Yaxshi niyat bilan masjidga kirish

O‘ng oyoq bilan ibodat niyati ila kiring va quyidagi duoni ayting: “Ey Alloh, menga rahmating darvozalarini och”.

2. Jimlik va hurmat — shart

Baland gapirish, tortishish yoki ovozni ko‘tarish man etiladi. Kulgu, telefon orqali suhbat, muqaddas hududda foto va video olish hurmatsizlik sanaladi. Hushyorlik va tavozu’ni saqlang.

Alloh aytdi: Payg‘ambar ovozidan balandroq ovoz qilmanglar

(Qur’on, 49:2)

3. Ruhiy diqqatni jamlash

Zikr holatini saqlang. Payg‘ambar ﷺga salavotlar ayting. Dunyo mavzulariga chalg‘imang.

4. Libos va hayo

Kiim keng va yopiq bo‘lishi kerak. Ayollar tana va sochlarini to‘liq yopishlari shart. Erkaklar juda qisqa yoki jismga yopishadigan kiyim kiymasliklari lozim.

5. Payg‘ambar ﷺ qabrlarining huzuridagi muomala

Hurmat bilan, ifrot-sun’iyatsiz yaqinlashing. Payg‘ambardan bevosita so‘ramang — **duolar faqat Allohga** qilinadi. Salomni sokin va odob bilan bering, itarilish va shovqindan saqlaning.

Joiz: qalb bilan ehtirom ko‘rsatish, salom berish va ketish. Man etiladi: devorlarga tegish, ovoz chiqarib yig‘lash, Payg‘ambardan yordam so‘rash, suratga olish.

6. Boshqa ziyoratchilarni e’zozlash

Keksalar va ayollarga joy bering. Axlat qoldirmang — masjid pokligi iymonning bir qismidir.

Masjid an-Nabaviyga borish uchun eng qulay vaqt

1. Ramazon — eng yuksak savob pallasi

Namoz va Qur’on tilovatining ajri ko‘p barobar ortadi. Xususiyatlari: ziyoratchilar juda ko‘p, mehmonxona narxlari yuqori, 4–6 oy oldin bron qilish kerak.

2. Haj mavsumi (Zul-Hijja)

Mo‘minlarning oqimi oshadi, ruhiy yo‘lning yakunlanish tuyg‘usi kuchayadi.

3. Oddiy oylar (Muharramdan Sha’bongacha) — osoyishta ibodat uchun eng ma’qul

Odamlar kamroq, mehmonxonalar arzonroq. Masjidda ko‘proq vaqt o‘tkazish mumkin.

4. Kuz va qish — eng qulay iqlim

Noyabrdan fevralgacha ob-havo yumshoq. Ziyorat jismonan osonroq bo‘ladi.

Xulosa:

Agar maqsad — ruhiy khalvat bo‘lsa, oddiy oylarni tanlang. Agar maqsad — maksimal savob bo‘lsa, Ramazonda keling.

Masjid an-Nabaviy yonida qaerda turish mumkin: barcha byudjetlar uchun eng yaxshi hududlar va mehmonxonalar

Yashash uchun eng yaxshi hududlar

1. To‘g‘ridan-to‘g‘ri Haram atrofidagi hudud (masjidning shimoliy/g‘arbiy kirishlari): nufuzli variant, bir necha daqiqalik piyoda masofa.
2. Markaziy Madina: piyoda yetib boriladigan masofa. Narx va joylashuv orasida yaxshi muvozanat.
3. Madinaning chekkalari / masjiddan 2–3 km masofa: tejashni istaganlar uchun mos (ko‘pincha shuttle avtobuslar bor).

Mehmonxona tavsiyalari toifalar bo‘yicha

Lyuks (5 yulduz): Pullman Zamzam Madina, The Oberoi, Madina. Afzalliklar: masjidgacha eng qisqa yo‘l, eng yaxshi manzaralar.

O‘rta va qulay daraja (4 yulduz): Elaf Al Taqwa Hotel. Afzalliklar: qulaylik va oqilona narx.

Byudjet mehmonxonalari: Golden Tulip Al Shakreen va apart-mehmonxonalar. Afzalliklar: eng tejamkor variant.

Amaliy maslahat: Agar “hammasi tayyor bo‘lsin” desangiz — masjid darvozalarining yonidagi 5★ mehmonxonalardan birini tanlang.

Ziyoratchilar uchun amaliy maslahatlar: Masjid an-Nabaviyda vaqtni qulay va muborak o‘tkazish

Albatta olib boriladigan narsalar

• Qulay poyabzal.
• Poyabzal uchun yengil sumka yoki g‘ilof (poyabzalni o‘zingiz bilan olib yurish kerak bo‘ladi).
• Pasport / iqama / Rawza ruxsatnomasi: doimo yoningizda bo‘lsin.

Taom va suv

Masjidda Zamzam suvi bepul taqdim etiladi. Ramazonda va Fajr oldidan masjid iftor va saharlikni bepul tashkil etadi.

Maslahat: Og‘ir ovqat va to‘yib yeyishdan saqlaning, ayniqsa namoz oldidan — bu charchoq va uyquchanlikni keltirib chiqarishi mumkin.

Charchamaslik va vaqtni foydali o‘tkazish

• Har bir namozga oldindan — 30–40 daqiqa avval keling.
• Namozdan keyin masjiddan chiqmay, zikr bilan qoling — bu olomonga aralashishdan yaxshiroq.
• Bo‘sh vaqtingizni do‘konlarda sayrga emas, Qur’on tilovatiga sarflang.

Ziyoratchilarning tez-tez qiladigan xatolari va ularni qanday oldini olish

1. Ovoz ko‘tarish va dunyoviy mavzularda suhbat

Payg‘ambar ﷺ masjidi — biznes, siyosat yoki maishiy mavzularni muhokama qiladigan joy emas. To‘g‘risi: faqat zarur bo‘lganda past ovozda gapirish va chalg‘imaslik.

2. Payg‘ambar ﷺ qabrlarining huzurida foto va video olish

Bu — hurmatsizlik va ruhiy muhitni buzishdir. Payg‘ambar ﷺ aytdilar: “Albatta, Qiyomat kunida odamlardan eng yomoni — ibodatda ko‘z-ko‘z qiluvchilardir”.

4. Payg‘ambar ﷺni vositachi qilib so‘rash

Ba’zi ziyoratchilar istaklarini bajarish uchun bevosita Payg‘ambar ﷺga iltijo qiladilar. Bu man etiladi — duo faqat Allohga qaratiladi.

Salom berish va Allohdan Payg‘ambar ﷺga ko‘proq salovotu barakotlar so‘rash joiz.

Masjid an-Nabaviy bo‘yicha tez-tez so‘raladigan savollar (FAQ)

1. Masjid an-Nabaviy boshqa masjidlardan nimasi bilan farq qiladi?

Bu — Payg‘ambar Muhammad ﷺ masjidi, Islomdagi muqaddaslik jihatidan ikkinchi o‘rin. Bu masjidda o‘qilgan namozning savobi ming barobar ko‘proq.

4. Rawzaga (Riyod ul-Janna) kirish uchun ruxsatni qanday olish mumkin?

**Nusuk** ilovasi orqali ro‘yxatdan o‘tish lozim. QR-kodsiz kirish taqiqlanadi.

5. Payg‘ambar ﷺ qabrlarining huzurida namoz o‘qish mumkinmi?

Qabr oldida turib salom berish mumkin. Ammo qabrning o‘ziga qarab bevosita namoz o‘qish yoki duo va iltijolarni Payg‘ambar ﷺga yo‘naltirish man etiladi. Barcha duo faqat Allohga qaratiladi.

9. Masjidga kechalari ham tashrif buyurish mumkinmi?

Ha. Masjid an-Nabaviy 24 soat ochiq. Tunda o‘qiladigan namozlar alohida ruhiy ahamiyatga ega va muhit sokinroq bo‘ladi.