🕋 Makka Haramining Chegaralari: Xarita, Ruhiy ahamiyati va Miqotlarga aloqasi
Asosiy qidiruv so‘zlari: Makka Haram chegaralari, Haram xaritasi, Umra miqotlari, Masjidul Haram, Makkadagi taqiqlangan hudud, Miqot Tan’im.
Haram nima va bu hudud nega muqaddas hisoblanadi?
**Haram Makkiy Sharif (الحرم المكي الشريف)** — bu Alloh ilohiy qonunlar va cheklovlarni o‘rnatgan, Ka’ba atrofidagi maxsus himoyalangan hudud.
_"Albatta, Alloh osmonlar va yerni yaratgan kuni Makkaga hurmat bag‘ishladi. U kecha ham Allohning qudrati bilan haram edi va Qiyomat kunigacha ham haram bo‘lib qolaveradi."_ (Sahih al-Buxoriy).
- **Bu yerdagi ibodatning savobi bir necha barobar ko‘p bo‘ladi**.
- Ov qilish, daraxt kesish va har qanday tirik jonzotga zarar yetkazish **man etilgan**.
- **Masjidul Haramdagi bir namoz** undan tashqaridagi 100,000 namozga teng.
Haram chegaralari va Miqot — farqi nimada?
**Haram** — maxsus qoidalarga ega Ka’ba atrofidagi muqaddas hudud. **Miqot** — bu haj yoki umra qiluvchi Haram chegarasidan o‘tishdan oldin **Ehrom** holatiga kirishi *majburiy* bo‘lgan nuqta (chegara).
Agar siz Haram **tashqarisida** bo‘lsangiz va umra/haj uchun Makkaga yo‘l olgan bo‘lsangiz — Ehrom Haram chegarasidan o‘tishdan **oldin**, ya’ni Miqotlarning birida kiyilishi shart. Agar siz allaqachon Makkada bo‘lsangiz va takroriy umra qilmoqchi bo‘lsangiz, Haram chegarasidan chiqib (odatda **Tan’imgacha**), Ehrom kiyib, qaytib kelishingiz kerak.
**Xaritalar va rasmlar bilan Miqotlar bo‘yicha to‘liq qo‘llanma:** Barcha Miqotlar — Masofa, Yo‘nalishlar, Qoidalar
Makka Haram chegaralarining asosiy nuqtalari
| Yo‘nalish | Joylashuv (Arabcha / Inglizcha) | Ka’badan masofasi | Izoh |
|---|---|---|---|
| **Shimol** | At-Tan’im (التنعيم) / Oysha masjidi | ≈ 5–7 km | Takroriy umra uchun eng yaqin joy (Haramdan chiqish) |
| **Sharq** | Al-Ji’ronah (الجعرانة) | ≈ 14–15 km | Payg‘ambarimiz ﷺ ehrom kiygan tarixiy joy |
| **G‘arb** | Hudaybiyya (الحديبية) | ≈ 18 km | Hudaybiya sulhi bilan mashhur |
| **Janub** | Izat Liban (إضاة لبن) | ≈ 12 km | Haramning janubiy chegarasi |
| **Janubi-Sharq** | Namirah (نمرة), Arafot yo‘nalishida | ≈ 20 km | **Arafot Haram chegarasidan tashqarida joylashgan** |
Perimetr bo‘ylab «بداية حد الحرم» / «BEGINNING OF HARAM» (Haram chegarasining boshlanishi) yozuvi tushirilgan oq tosh arkalar o‘rnatilgan.
Asosiy Miqotlar va ularning Haram bilan aloqasi
| Miqot | Yo‘nalish | Kimlar uchun | Haram bilan aloqasi |
|---|---|---|---|
| Zul-Hulayfa (Dhul-Hulayfah) | Shimol (Madina) | Madina aholisi va ziyoratchilari | Haramdan tashqari |
| Juhfa (Juhfah) | Shimoli-G‘arb | Shom/Misrdan keluvchilar | Haramdan tashqari |
| Yalamlam (Yalamlam) | Janub | Yamandan, Hindiston, Janubi-Sharqiy Osiyodan | Haramdan tashqari |
| Qarn al-Manozil (Qarn al-Manāzil) | Sharq | Najd / Riyoddan | Haramdan tashqari |
| At-Tan’im (Tan‘im) | Makka shimoli | Takroriy Umra uchun | Haramdan chiqish va ehromda qaytish nuqtasi |
**Shuningdek o‘qing:** Miqotlar bo‘yicha to‘liq qo‘llanma
Ko‘p beriladigan savollar
Ehromsiz Haramga kirish mumkinmi?
**Agar siz Makkada yashasangiz** — ha. **Agar siz tashqaridan kelgan hoji yoki umra qiluvchi bo‘lsangiz** — yo‘q, Haram chegarasidan o‘tishdan oldin Miqotda Ehrom kiyishingiz shart.
Arafot Haramning bir qismi hisoblanadimi?
**Yo‘q**. Arafot Haram chegarasidan tashqarida joylashgan. Arafotda turish — Haramdan tashqarida bajariladigan yagona majburiy haj rukunidir.
Haram chegarasidan chiqmasdan takroriy umra qilish mumkinmi?
**Yo‘q**. Siz Haramdan tashqariga (odatda Tan’imgacha) chiqishingiz, Ehrom kiyishingiz va umra qilish uchun Makkaga qaytib kelishingiz kerak.
Joriy Miqotlarni, koordinatalarni va xaritalarni qayerdan ko‘rishim mumkin?
Bizning to‘liq qo‘llanmamizda: Barcha Miqotlar — Joylashuvi, Qoidalari va Yo‘nalishlari.
Xulosa
Haram chegaralari va Miqotlarni tushunish — umra va hajni to‘g‘ri bajarishning kalitidir. Tayyorgarligingizni Miqotlarni o‘rganish va Ehromga kirish vaqtini rejalashtirishdan boshlang — bu qabul bo‘ladigan ibodatga tomon birinchi qadamdir.
