Пайғамбар мешіті ﷺ (Мәсід Набави)

Кіріспе

**Мәсжид ан-Нәбәуи (Пайғамбар мешіті)** — Пайғамбарымыз Мұхаммед ﷺ-нің мешіті — жер бетіндегі ең қасиетті жерлердің бірі және **Мәдина Мүнаууара** қаласының жүрегі. Меккеден кейін миллиондаған қажылар мен умра жасаушылар рухани тыныштық табу, қажылық немесе умрадан кейін демалу және Алламен байланысын нығайту үшін осы жерге асығады.

Бұл мешітке бару тек діни оқиға ғана емес, сонымен қатар жанды тыныштыққа, кішіпейілділікке және шүкіршілікке толтыратын бірегей тәжірибе. Мұнда жасалған әрбір қадам Пайғамбар ﷺ-нің ұлы миссиясын еске салады, ал әрбір намаз Құдіретті Алланың мейіріміне жақындауға мүмкіндік береді.

Мәсжид ан-Нәбәуи, Исламда Меккедегі Әл-Харам мешітінен кейінгі екінші маңызды орын. Пайғамбар ﷺ айтты:

Менің осы мешітімде оқылған бір намаз, Әл-Харам мешітінен басқа кез келген басқа мешітте оқылған мың намаздан артық

(Сахих Әл-Бұхари, Хадис № 1190)

Мәсжид ан-Нәбәуидің тарихы және маңызы

Пайғамбар ﷺ-нің мешіті Меккеден Мәдинаға **һижрат** (көшкеннен) кейін көп ұзамай, 622 жылы салынды. Алғашқы кірпіштерді Пайғамбар ﷺ өзі және оның сахабалары қойған болатын. Бастапқыда ғимарат өте қарапайым еді: балшық кірпіштен қаланған қабырғалар, құрма жапырақтарынан жасалған төбе және балшық еден. Бірақ уақыт өте келе, мешіт кеңейіп, әлемдегі ең керемет Ислам кешендерінің біріне айналды.

Дәл осы жерде Пайғамбар Мұхаммед ﷺ-нің **қабірі** орналасқан, сондай-ақ оның екі жақын сахабасы — **Әбу Бәкір** (р.а.) және **Омар ибн әл-Хаттаб** (р.а.) қабірлері бар. Мешіттің бұл бөлігі **"Рауза Шәрифа"** немесе **"Жәннат бағы"** деп аталады, ол туралы Пайғамбар ﷺ айтты:

Менің үйім мен мінберімнің арасы жәннат бақшаларының бірі

(Сахих Әл-Бұхари, Хадис № 1196)

Ғасырлар бойы мешіт Ислам ілімінің, иманның және бауырластықтың орталығы болып келді. Бүгінде Мәсжид ан-Нәбәуи тек намаз оқитын орын ғана емес, сонымен қатар Ислам мұрасының, бейбітшіліктің және қонақжайлылықтың символы. Мешіттің ішкі безендірілуі заманауи архитектура мен ежелгі рухани атмосфераны біріктіреді: мәрмәр бағандар, алтын әшекейлер, жұмсақ кілемдер және нәзік жарықтар ұлылық пен құрмет сезімін тудырады.

Мәсжид ан-Нәбәуидің негізгі бөліктері және олардың рухани маңызы

1. Рауза Шәрифа (Рияд ул-Жәннә — Жәннат бағы)

Рауза — Пайғамбар ﷺ-нің қабірі мен оның мінберінің арасындағы аймақ. Бұл жер жер бетіндегі ең берекелі орындардың бірі болып саналады. Пайғамбар ﷺ бұл бұрыш Жәннаттың бір бөлігі екенін және мұнда оқылған намаздың ерекше сауабы бар екенін айтқан.

Раузаның ерекшеліктері:

• Жасыл кілеммен жабылған
• Алтын қоршаумен қоршалған
• Кіру белгіленген кесте бойынша және арнайы кезек арқылы жүзеге асады

Раузада намаз оқу әрбір қажының арманы. Мұнда екі рәкәт нәпіл намаз оқу және шын жүректен дұға ету ұсынылады.

2. Пайғамбар Мұхаммед ﷺ-нің қабірі

Раузаның алдында Пайғамбар ﷺ жатқан қасиетті бөлме бар; оның жанында екі жақын сахабасы жерленген:

• Әбу Бәкір Ас-Сыддық (р.а.)
• Омар ибн әл-Хаттаб (р.а.)

Зияратшылар Пайғамбар ﷺ-ге **Сәлем** беру үшін құрметпен осы аймаққа жақындайды. Бұл дүниелік істер үшін дұға ететін орын емес, керісінше Алла Елшісіне деген сүйіспеншілік пен алғысты білдіретін орын.

Былай деу ұсынылады: "Әссәләму алайка, йа Расулуллаһ", "Әссәләму алайка, йа Әбу Бәкір", "Әссәләму алайка, йа Омар"

3. Пайғамбар ﷺ-нің мінбері

Мінбер — Пайғамбар ﷺ мұсылмандарға үгіт-насихат айтып, жұма хұтбаларын жеткізетін орын. Бүгінде ол алтын элементтермен безендірілген және зияратшылар оған үлкен құрметпен қарайды.

4. Жасыл күмбез

Жасыл күмбез Мәсжид ан-Нәбәуидің символы. Пайғамбар ﷺ-нің қабірі дәл оның астында орналасқан. Күмбез алыстан анық көрінеді және сәулеттік айрықша белгі болып табылады.

5. Намаз залдары және заманауи кеңейту

Заманауи мешітке мыналар кіреді:

• Кілемдермен және кондиционерлермен жабдықталған кең ішкі залдар
• Мешіт ауласында көлеңке беретін ашылып-жабылатын **қолшатырлар**
• Жаз мезгіліне арналған ауа салқындату жүйесі бар аймақтар
• Автоматты дыбыс және жарықтандыру жүйесі

6. Әйелдерге арналған аймақ

Әйелдер үшін арнайы аймақтар бөлінген:

• Жеке кіреберістермен
• Раузаға бару үшін бөлек кестемен
• Толық жайлылықпен және қауіпсіздікпен

Әйелдерге де Раузаға баруға мүмкіндік бар, бірақ бұл тек күнделікті жаңартылатын өз кестелері бойынша ғана мүмкін болады.

7. Сыртқы аула және көлеңкелі қолшатырлар

Мешіт ауласы күн ыстығында ашылатын үлкен қолшатырлармен жабылған. Олар зияратшыларды қорғайды және ашық ауада намаз оқу үшін жайлы атмосфера жасайды.

8. Мәсжид ан-Нәбәуидің кітапханасы

Мешіт кешенінде әлемдегі ең ірі Ислам кітапханаларының бірі жұмыс істейді. Мұнда қолжазбалар, хадис кітаптары, тәпсірлер, фиқһ және тарихи құжаттар сақталады.

Маңызды: Әрбір аймақтың тек сәулеттік құндылығы ғана емес, сонымен қатар рухани тереңдігі бар. Мешітке бару зияратшыға Исламның ұлылығын түсінуге және Пайғамбар ﷺ-нің сүннетімен және өмірімен байланысын сезінуге көмектеседі.

Раузаға (Рияд ул-Жәннә) қалай кіруге болады

"Жәннат бақшаларының бірі" деп аталатын Рауза Шәрифа — Мәсжид ан-Нәбәуидің ішіндегі қасиетті аймақ, мұнда намаздың сауабы еселенеді. Раузаға кіру қатаң бақыланады, әсіресе Умра мен Қажылық маусымында.

1. Жалпы зиярат ережелері

Кіру тек рұқсатпен, **Нүсүк (Nusuk)** (Тәуәккәлнә қызметтері) жүйесі арқылы жүзеге асады; зияратшы алдын ала келу уақытын **брондауы** керек.

• Бақылауды мешіт қызметкерлері жүргізеді.
• Кіру белгіленген уақытқа сәйкес қатаң түрде болады.
• Ерте келу (30-40 минут бұрын) және кезекте тұру қажет.

2. Раузаға зиярат кестесі

Ерлер үшін:

Зиярат таң намазынан (Фажр) кейін бірден басталып, құптан намазына (Иша) дейін жалғасады. Ең тыныш уақыт: Ишадан кейін және Таһажжудқа дейін (түнде, зияратшылар аз болғанда).

Әйелдер үшін:

Зиярат тек бөлек уақыттарда ғана мүмкін. Әдетте үш уақыт аралығы бар: Фажрдан кейін, Зүһрдан кейін, Ишадан кейін. Кіру әйелдердің бөлек есіктерінен болады.

Уақыт маусымға байланысты өзгеруі мүмкін (Рамазан, Қажылық) — **күн сайын** Нүсүк қосымшасы немесе мешіт қызметкерлері арқылы **тексеру** ұсынылады.

3. Зияратты қалай брондауға болады (Нүсүк қосымшасы)

1. Нүсүк (Tawakkalna Services) қосымшасын орнатыңыз.
2. Паспорт нөмірі немесе иқама арқылы кіріңіз.
3. Таңдаңыз: "Visit Rawdah" → "Madinah".
4. Күні мен уақытын көрсетіңіз.
5. QR коды бар электронды рұқсатты алыңыз. Брондаусыз кіру мүмкін емес.

4. Кіру процесі қалай өтеді

Зияратшылар топтармен дәліз арқылы Раузаға бағытталады. Сізде 2 рәкәт нәпіл намаз оқуға және дұға етуге **1-3 минут** уақыт болады. Уақытты жоғалтпау үшін ниетіңіз бен дұғаңызды алдын ала дайындаңыз.

5. Сәтті зиярат үшін ең жақсы кеңестер

• Ерте келіңіз, кезекте тыныш күтіңіз.
• Қауіпсіздік қызметкерлерімен **дауласпаңыз**.
• Мейірімді және сыпайы болыңыз — бұл Пайғамбар ﷺ-нің сүннеті.
• Әйелдерге өздерінің уақыт аралығының басында келу ұсынылады.

Егер сіз кіре алмасаңыз да, дұға етуді жалғастырыңыз — Алла сіздің ниетіңізді жазады.

Раузаның ішінде не айту керек

2 рәкәт нәпіл оқуға болады, содан кейін: кешірім сұрап дұға етіңіз, Умра мен Қажылықтың қабыл болуын сұраңыз, ата-ана мен отбасы үшін дұға етіңіз, үммет үшін дұға етіңіз.

«Я Алла, мен үшін Өзіңнің рақым есіктеріңді аш және осы берекелі жердегі құлшылығымды қабыл ал.»

Мәсжид ан-Нәбәуидегі өзін ұстау ережелері және рухани әдеп

Мәсжид ан-Нәбәуи тек мешіт қана емес, сонымен қатар Алла Елшісі ﷺ жатқан орын. Зияратшы сүннетке негізделген ерекше мінез-құлық әдебін сақтауы керек.

1. Мешітке жақсы ниетпен кіру

Оң аяқпен құлшылық ниетімен кіріңіз, мына дұғаны оқи отырып: «Я Алла, мен үшін Өзіңнің рақым есіктеріңді аш.»

2. Тыныштық пен құрмет — міндетті

Қатты сөйлеуге, дауласуға немесе дауыс көтеруге тыйым салынады. Қасиетті аймақта күлу, телефонмен сөйлесу, фото және бейне түсіру әдепсіздік саналады. **Кішіпейілділік пен хушуғ (зейін қою) танытыңыз**.

Алла айтты: Дауыстарыңды Пайғамбардың дауысынан жоғары көтермеңдер

(Құран 49:2)

3. Рухани шоғырлану

Зікір (Алланы еске алу) күйін сақтаңыз. Пайғамбар ﷺ-ге салауат және сәлем жолдаңыз. Дүниелік істерге алаңдамаңыз.

4. Киім үлгісі және қарапайымдылық

Киім кең және бүкіл денені жабатын болуы керек. Әйелдер үшін бүкіл денесін және шашын толығымен жабу міндетті. Ерлер қысқа немесе тар киім кимеуі керек.

5. Пайғамбар ﷺ-нің қабіріне жақын жердегі мінез-құлық

Әдеппен, **ешқандай шектен шығусыз** қабірге жақындаңыз. Пайғамбардан тікелей сұрамаңыз — **дұғалар тек Аллаға арналады**. Сәлемді тыныштықпен және құрметпен жолдаңыз, итермелемеңіз.

Рұқсат етілген: Жүрекпен құрмет көрсету, сәлем айту және кету. Тыйым салынған: Қабырғаларға тию, қатты жылау, Пайғамбардан көмек сұрау, суретке түсіру.

6. Басқа зияратшыларға қамқорлық

Қарттарға, әйелдерге орын беріңіз. **Қоқыс тастамаңыз** — мешіттің тазалығы иманның бір бөлігі.

Мәсжид ан-Нәбәуиге барудың ең жақсы уақыты

1. Рамазан — ең жоғары сауап уақыты

Намаз бен Құран оқудың сауабы еселенеді. Ерекшеліктері: Өте көп зияратшылар, қонақүйлердің жоғары бағасы, ерте **брондау (4-6 ай бұрын) қажет**.

2. Қажылық маусымы (Зүлхижжа)

Діндарлардың ағыны көбейеді, рухани сапарды аяқтаудың күшті сезімі болады.

3. Қарапайым айлар (Мұхаррамнан Шағбанға дейін) — тыныш құлшылық үшін ең жақсы уақыт

Адамдар аз, қонақүйлер қолжетімдірек. Мешітте көбірек уақыт өткізуге болады.

4. Күз және қыс — ең жақсы климат

Қарашадан ақпанға дейін ауа райы жұмсақ болады. Зиярат физикалық тұрғыдан жеңілірек болады.

Қорытынды:

Егер мақсат рухани оңашалану болса — қарапайым айларды таңдаңыз. Егер мақсат ең жоғары сауап болса — Рамазанда келіңіз.

Мәсжид ан-Нәбәуидің жанында қайда тұруға болады: барлық бюджетке арналған ең жақсы аймақтар мен қонақүйлер

Тұруға арналған ең жақсы аймақтар

1. Харамға өте жақын аймақ (мешіттің солтүстік/батыс қақпасы): премиум нұсқа, жаяу жүру бірнеше минут қана.
2. Орталық Мәдина аймағы: жаяу жүру қашықтығында. Баға мен орналасу арасындағы жақсы ымыра.
3. Мәдинаның шеті / мешіттен 2-3 км қашықтықтағы аймақтар: үнемдегісі келетіндерге қолайлы (көбінесе шаттл автобустар бар).

Санаттар бойынша қонақүй ұсыныстары

**Сәнді (5 жұлдызды):** Pullman Zamzam Madina, The Oberoi, Madina. Артықшылықтары: мешітке дейінгі ең аз уақыт, ең жақсы көріністер.

**Орташа және жайлы деңгей (4 жұлдызды):** Elaf Al Taqwa Hotel. Артықшылықтары: жайлы деңгей, қолайлы баға.

**Экономикалық қонақүйлер:** Golden Tulip Al Shakreen және пәтерлік қонақүйлер. Артықшылықтары: ең арзан нұсқа.

Практикалық кеңес: Егер сіз ештеңе туралы ойлағыңыз келмесе — мешіт қақпасының дәл жанындағы 5★ қонақүйлердің бірін таңдаңыз.

Зияратшыларға арналған практикалық кеңестер: Мәсжид ан-Нәбәуиде болуды қалай жайлы және берекелі етуге болады

Өзіңізбен бірге алып жүру керек нәрселер

• Ыңғайлы аяқ киім.
• Аяқ киімге арналған жеңіл сөмке немесе қап (аяқ киімді өзіңізбен бірге алып жүруіңіз керек).
• Паспорт / Иқама / Рауза рұқсаты: әрқашан өзіңізбен бірге сақтаңыз.

Тамақ және су

Мешітте **Зәмзәм суы** тегін беріледі. Рамазанда және Фажр алдында мешіт ауызашар мен сәресін ұйымдастырады, олар тегін беріледі.

Кеңес: Ауыр тағамдардан және артық тамақтанудан аулақ болыңыз, әсіресе намаз алдында — бұл шаршауға және ұйқышылдыққа әкелуі мүмкін.

Шаршаудан қалай аулақ болуға және уақытты тиімді пайдалануға болады

• Әр намазға ерте келіңіз — 30-40 минут бұрын.
• Намаздан кейін зікір ету үшін мешітте болыңыз — бұл көпшілік арасына шыққаннан жақсы.
• Бос уақытыңызды сауда жасаудың орнына **Құран оқуға** пайдаланыңыз.

Зияратшылардың жиі кездесетін қателіктері және олардан қалай аулақ болу керек

1. Дауыс көтеру және дүниелік әңгімелер

Пайғамбар ﷺ-нің мешіті бизнес, саясат немесе күнделікті мәселелерді талқылайтын орын емес. Дұрысы: Тек қажет болған жағдайда ақырын сөйлеңіз және алаңдататын нәрселерден аулақ болыңыз.

2. Пайғамбар ﷺ-нің қабіріне жақын жердегі фото және бейне

Бұл құрметсіздік және рухани атмосфераны бұзу болып табылады. Пайғамбар ﷺ айтты: «Шынында да, Қиямет күні адамдардың ең жаманы — құлшылықта көрсетуді ұнататындар».

4. Пайғамбар ﷺ-ден делдал ретінде сұрау

Кейбір зияратшылар тікелей Пайғамбар ﷺ-ге дұға етеді, одан өз тілектерін орындауды сұрайды. Бұған тыйым салынған — **дұға тек Аллаға арналады**.

Рұқсат етілген: Сәлем жолдау және Алладан Пайғамбар ﷺ-ге одан да көп береке беруін сұрау.

Мәсжид ан-Нәбәуи туралы жиі қойылатын сұрақтар (FAQ)

1. Мәсжид ан-Нәбәуи басқа мешіттерден несімен ерекшеленеді?

Бұл Пайғамбар Мұхаммед ﷺ-нің мешіті, Исламдағы қасиеттілігі бойынша екінші орын. Бұл мешітте оқылған бір намаздың сауабы мың есе көп.

4. Раузаға (Рияд ул-Жәннә) баруға рұқсатты қалай алуға болады?

**Нүсүк (Nusuk)** қосымшасы арқылы тіркелу қажет. Кіру тек QR коды барларға ғана рұқсат етіледі.

5. Пайғамбар ﷺ-нің қабіріне жақын жерде намаз оқуға бола ма?

Сіз қабірдің алдында тұрып сәлем бере аласыз. Тікелей қабірдің алдында намаз оқуға немесе Пайғамбар ﷺ-ге қарап дұға етуге тыйым салынады. **Барлық дұғалар тек Аллаға арналуы керек**.

9. Түнде мешітке баруға бола ма?

Иә. Мәсжид ан-Нәбәуи тәулік бойы ашық. Түнгі намаздардың ерекше рухани маңызы және тыныш атмосферасы бар.